Japan staat bekend om zijn eenvoudige doch zeer stijlvolle vouwtechnieken, welke vooral opvallen bij origami figuren. Er is echter nog een aparte vouwkunst: furoshiki. Furoshiki is een Japanse kunstvorm waarmee verschillende creaties gemaakt kunnen worden door het knopen en vouwen van stoffen doeken. Furoshiki cadeautjes verpakt in doeken is een ware hype aan het worden, niet in de laatste plaats omdat het milieuvriendelijk is.
Inhoud
Wat is furoshiki?
Furoshiki is een leuke en tevens milieuvriendelijke manier om spullen te verpakken en mee te nemen. Furoshiki neemt een belangrijke plaats in het dagelijkse leven van Japanners in: het is eigenlijk een soort levensstijl. In plaats van cadeautjes te verpakken in wegwerppapier, worden cadeautjes verpakt in een doek. Grote doeken worden gebruikt als tafellaken, om muren te versieren, als sjaal en om een uniek Japans jurkje te creëren. Furoshiki is terecht een kunstvorm die op vele toepassingen kent.
Het ontstaan van Furoshiki
Furoshiki is waarschijnlijk ontstaan in de Edo periode (1615-1868) toen openbare baden populair werden. Oorspronkelijk werden de vierkante doekjes van katoen of zijde (75cmx75cm of groter) gebruikt om badspullen in te vervoeren, hiervan is dan ook de naam ‘furoshiki’ afgeleid. ‘Furo’ betekend ‘bad’ en ‘shiki’ betekend ‘doek’.
In de furoshiki werden naast badartikelen ook schone kleren voor na het baden gedaan. Op het doek ging men zich dan omkleden. Niet alleen de hogere klasse gebruikt furoshiki, de gewone arbeider zag het nut er al snel van in, verpakte zijn waren in furoshiki en op de markt aangekomen werden de spullen op de furoshiki uitgestald en verkocht.
Naast het vervoeren van badspullen werd ‘fukusa’ gebruikt tijdens de theeceremonie: het doek dekte de niet gebruikte voorwerpen af. In de loop der eeuwen werd het gebruik van furoshiki steeds algemener en uitgebreider.
Tegenwoordig wordt furoshiki niet alleen in Japan gebruikt, ook Westerse landen raken steeds meer geïnteresseerd in deze aparte manier van verpakken. Vooral bij het inpakken van cadeautjes wordt gebruik gemaakt van furoshiki.
Furoshiki: geen gewone doeken
Alhoewel men in het Westen er wellicht minder acht op slaat, in Japan kun je niet zomaar elk willekeurige doek gebruiken voor furoshiki. Zeker niet als het gaat om het verpakken van een cadeautje. Elke doek wordt speciaal geselecteerd op gebruik, cultuur, symboliek, structuur en materiaal. Wellicht dat het voor buitenstaanders weinig verschil maakt, in de Japanse cultuur is furoshiki vanaf de keuze van het doek tot het inpakken een ritueel dat met zorg uitgevoerd wordt.
Furoshiki cadeautjes verpakt in doeken
Waar het in Japan onderdeel uitmaakt van de cultuur begint dit in Europa een hype te worden. Hierbij wordt niet zo veel aandacht besteed aan de verschillende knooptechnieken. Ook wordt minder waarde gehecht aan het uitzoeken van speciale doeken. Hier is het een fijne manier om duurzaam cadeautjes in te pakken.
Bij Lalafete hebben ze ontzettend leuke en kleurrijke doeken om je cadeaus in te verpakken. Er zijn verschillende prints verkrijgbaar en afmetingen. De doeken worden bovendien gemaakt door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, dus een win win situatie.
Furoshiki en de Japanse traditie om cadeautjes te geven
Om te begrijpen wat de werkelijke waarde is van furoshiki moet je eerst begrijpen wat het geven van cadeautjes in Japan inhoudt. Het geven en ontvangen van cadeautjes is in Japan een subtiele aangelegenheid. Wie in Japan een cadeau krijgt, houdt precies bij van wie men wat heeft gehad. Hierdoor is het mogelijk de gever een volgende keer een cadeau van eenzelfde waarde terug te geven, om te voorkomen dat je de eerste gever niet in verlegenheid brengt.
De gedachte hierachter is als volgt: geef je een duurder cadeau dan is de eerste gever verplicht de volgende keer weer een duurder cadeau te kopen. Koop je iets dat minder waarde heeft dan het cadeau dat je zelf ontvangen hebt, dan beledig je hiermee de eerste gever.
Aangezien in Japan veel cadeautjes over en weer geschonken worden, worden veel cadeautjes bewaard en weer doorgegeven. Om te voorkomen dat je een gever zijn eigen cadeau teruggeeft, is het te begrijpen dat men op deze manier een complete boekhouding bij moet houden. Bij de overhandiging van een cadeautje, liefst met twee handen, zegt men: “Tsumaranai mono desu ga…..” (het is eigenlijk niets, maar toch….).
Cadeautjes worden niet verpakt in gewoon kadopapier, maar in een doek door middel van furoshiki.
Het gebruik van furoshiki
Niet alleen het geven van een cadeau is belangrijk, de presentatie en verpakking van een cadeau is minstens even belangrijk. Hiertoe wordt gebruik gemaakt van furoshiki. Furoshiki in combinatie met een traditioneel cadeau wordt gebruikt om seizoensgebonden cadeautjes te geven, om iemand op een speciale manier te bedanken, voor verjaardagen enz.
Het patroon op de gebruikte doek wordt speciaal geselecteerd, zodat het tijdens het verpakken mooi tot uitdrukking komt. Indirecte communicatie speelt een belangrijke rol in het Japanse leven en komt eveneens naar voren door furoshiki: het is een uiting van vriendelijkheid, waardigheid en respect naar de ontvanger toe.
Als voorbeeld kan het volgende aangehaald worden: leen je een boek uit, dan hoef je er niet vreemd van op te kijken als je het boek verpakt in traditionele furoshiki terug ontvangt.
Zelfs het Japanse parlement maakt gebruik van furoshiki: in plaats van koffers dragen de parlementariërs hun documenten in een grote paarse furoshiki. Oudere Japanse vrouwen dragen furoshiki in hun kimono om daarmee alle kleine boodschappen te vervoeren.
Furoshiki: van eenvoudige knopen tot ingewikkelde knopen
Furoshiki kan op vele manieren gedaan worden en elke methode heeft een andere naam:
- Fukusa Tsutsumi: deze methode wordt gebruikt om de doek simpelweg rondom het voorwerp te vouwen, zonder te knopen. Traditioneel wordt voor deze furoshiki een modieus, zijden doek gebruikt. Giften die men geeft op een bruiloft of begrafenis worden door middel van Fukusa Tsutsumi verpakt.
- Otsukai-Tsutsumi: hierbij wordt de fursohiki eenmaal geknoopt aan de bovenkant. Gebruikt men een zijden doek dan legt men er een knoop in die niet strak aangetrokken is, bij gebruik van een katoenen doek moet de knoop strakker aangetrokken worden.
- Yotsu-musubi: deze methode is uitermate geschikt voor het verpakken van zwaardere voorwerpen zoals grote vazen en tv sets. Men gebruikt hiervoor twee knopen en dubbele handvaten.
- Suika Tsutsumi: ook wel watermeloenverpakking genoemd. Deze manier van verpakken is bedoelt voor ronde voorwerpen die in een soort open zak verpakt worden met aan beide uiteinden een knoop
- Katakake fukuro: geknoopt als een echt schouderdoek, in driehoeksvorm. Lijkt veel op een babydraagdoek.
- Entou Tsutsumi: deze methode van furoshiki wordt toegepast op langwerpige cadeautjes, die in een rolvorm verpakt worden.
- Hira Tsutsumi: speciaal bedoelt voor platte cadeautjes
- Tesage Bukuro: lijkt op een handgebonden, rond mandje. Vergelijkbaar met Suika Tsutsumi.
- Kousa Tsutsumi: wordt gebruikt voor een rechthoekig voorwerp, met links en rechts een platte knoop, die onderling met elkaar verbonden zijn.
- Hon Tsutsumi: ingewikkelde manier van verpakken en knopen, specifiek gebruikt voor het verpakken van twee boeken.
- Futatsu Tsutsumi: heeft veel weg van de eerder genoemde Kousa Tsutsumi, maar heeft net een iets andere manier van knopen. Wel wordt gebruik gemaakt van twee knopen
- Kakushi Tsutsumi: bij deze manier van furoshiki is er wel een knoop, deze is echter niet zichtbaar, omdat er een laagje doek overheen gevouwen wordt.
- Bin Tsutsumi: er zijn twee verschillende manieren die gebruikt worden voor het verpakken/inpakken van flessen. Methode 1 is voor 1 fles en bij gebruik van de tweede methode kan men twee flessen samen verpakken.
- Sao Tsutsumi: dit lijkt op wat men in het Westen doet als je een cadeau met lint omwikkeld, allen wordt bij Sao Tsutsumi alleen gebruik gemaakt van één enkel doek.
Furoshiki: twee cadeautjes in één
Het voordeel van furoshiki is dat men niet alleen het cadeau zelf geeft, maar dat de gebruikte doek al een cadeau op zichzelf is, zeker als men een zijden doek met een mooi patroon gebruikt voor het inpakken van het cadeau. Furoshiki is zeker toepasbaar op elk cadeau: leuk om een romantisch cadeau in te verpakken, maar ook origineel om een cadeau voor moeder of een cadeau voor vader in te verpakken.
