Lees in dit artikel alles over het ontstaan van vrijdag de 13e en waarom mensen zo bijgelovig zijn als het om vrijdag de 13e gaat. Vrijdag de 13e een geluk bij een ongeluk
Inhoud
13 augustus 2021 is het zover: Vrijdag de 13e een geluk bij een ongeluk
Vrijdag aanstaande is het weer zo ver en is het weer de beruchte vrijdag… De vrijdag die door sommigen gevreesd wordt, omdat deze dag in verband gebracht wordt met ongelukken, onheil en dergelijke. Vrijdag 13 augustus 2021 is het weer vrijdag de 13e! Lees in dit artikel alles over het ontstaan van vrijdag de 13e en waarom mensen zo bijgelovig zijn als het om vrijdag de 13e gaat.
Ontstaan van vrijdag de dertiende
Ten onrechte wordt aangenomen dat vrijdag de dertiende ontstaan is uit de ‘Black Friday’ van het jaar 1929 in de VS. De beruchte dag die gekenmerkt werd door de krach op de beurs. Deze krach begon namelijk reeds op donderdag en zeer zeker niet op de dertiende. Maar waarop is dit bijgeloof dan wel gebaseerd?
700 jaar geleden was voor de tempelridders een zwarte dag. Het verhaal dat vertelt wordt gaat als volgt: op een vrijdag de dertiende in het jaar 1307 liet Phillip IV, de koning van Frankrijk alle tempelridders in heel Europa gevangen nemen. Veel tempelridders werden veroordeeld, in kerkers gegooid of terechtgesteld. De Franse koning was uit op de rijkdommen van de ridders, welke een christelijke orde waren die bestond uit ridders en monniken. Een ongelukkige dag dus voor de tempelridders!
Vrijdag: geluksdag of juist ongeluksdag
Oorspronkelijk was het bijgeloof niet specifiek voor vrijdag de dertiende, maar gesplitst naar zowel de vrijdag als ook het ongeluksgetal 13. Christenen zagen de vrijdag als een ongeluksdag aangezien Jezus op een vrijdag gekruisigd werd. Tevens beweren christelijke overleveringen dat Adam en Eva op een vrijdag verdreven werden uit het Paradijs, na het eten van de boom van goed en kwaad.
Echter gold de vrijdag tot de invoering van de beruchte vrijdag de dertiende juist onder protestanten als een geluksdag. Vaak werd op de vrijdag getrouwd, want dat stond garant voor een gelukkig huwelijk. Dit in grote tegenstelling tot de katholieken die vanwege de achtergrond (dood van Jezus) de vrijdag bleven zien als een ongeluksdag. De katholieken zagen een nieuw jaar dat op een vrijdag begon als een regelrecht onheilsjaar. Kinderen geboren op een vrijdag zouden eveneens ongeluk brengen.
Het getal 13 als slecht voorteken
Het getal 13 geldt in veel culturen al langer als een slecht voorteken. Dit heeft het getal eigenlijk aan de 12 te danken. Het getal 12 wordt in veel culturen gezien als een heilig of geluksgetal. Het getal staat symboliek voor ordening en volmaaktheid. Dit staat in schril contrast met het volgende getal: de 13 die juist voor verstoring van het geheel zorgt. De dertien wordt ook gezien als een duivelsgetal (duivelsdozijn): 12 + 1
Het getal 12 (ook wel dozijn genoemd) duikt in veel zaken op.
- Een jaar heeft 12 maanden
- Dag en nacht tellen elk 12 uur
- De Bijbel spreekt over 12 discipele
Kortom, de 12 komt heel veel voor. In sprookjes daarentegen wordt de 13 telkens met het negatieve in verband gebracht. Zo was het de dertiende fee die met haar toverspreuk ongeluk brengt in het gezin van Doornroosje. Bijbels gezien is 13 dan ook weer negatief als het om het laatste Avondmaal gaat. Jezus zat met 12 discipelen aan het Avondmaal en was zelf de dertiende persoon aan tafel. Een van de dertien heeft Jezus verraden, hetgeen tot de kruisiging van Jezus leidde.
Van maankalender naar zonnekalender
Sommigen beweren dat de 13 als ongeluksgetal zijn oorsprong vindt in het feit dat men vroeger gebruik maakte van de maankalender (bijvoorbeeld onder de Kelten). Onze huidige kalender is gerelateerd aan de zonnekalender, vroeger gold de maankalender.
Daarbij telde een jaar geen 12, maar juist 13 maanden. Toen stond de 13 nog gelijk aan geluk! Na invoering van de nieuwe kalender door christenen, werd alle moeite gedaan om mensen van het naleven van de maankalender af te brengen. Hierbij werd gretig gebruik gemaakt van het angstig maken van mensen.
Friday the 13th
Aannemelijker is het echter om Thomas William Lawson als de bedenker van vrijdag de 13e aan te wijzen. Hij werd multimiljonair door te speculeren aan de beurs en schreef hierover een beursroman, met als titel: Friday the 13th.
Vervolgens kwam in het jaar 1916 de film Vrijdag de 13e uit. In de film, van de hand van regisseur Richard Oswald, stierven familieleden telkens op vrijdag de 13e.
Later kwam nog een komedie uit over vrijdag de 13e.
Al met al genoeg stof voor de media om tot een ware hype te komen, die ertoe leidde dat steeds meer mensen vrijdag de 13e als een ongeluksdag gingen zien. Overigens zijn er nog veel meer dingen die mensen ‘geloven’. Denk daarbij aan het onder een ladder doorlopen, een zwarte kat zien of zout morsen. Allemaal dingen die vallen onder de noemer bijgeloof.
Vrijdag de dertiende: in andere landen
Niet in alle Europese landen geldt vrijdag de dertiende als een ongeluksdag. In Spanje en Griekenland geldt bijvoorbeeld dinsdag de 13e als een ongeluksdag. Buurland Italië vreest juist voor vrijdag de 17de. In het oude Rome en China gold de 13 als geluksgetal. In Mexico geldt de 13 nog steeds als een geluksgetal. Mocht je in China zijn, dan geldt het getal 29 als ongeluksgetal.
Vrijdag 13 augustus 2021: wat doe jij?
Geloof jij in vrijdag de 13e? Gaat je de dag met vrees en beven tegemoet of vindt je het allemaal maar onzin? Brengt vrijdag de 13e een geluk bij een ongeluk?
