Vuurwerk een last of een genot

Met het oude jaar net achter ons en een nieuw jaar dat net begonnen is laaien op internet ook weer de discussies om omtrent vuurwerk. Want is vuurwerk een last of een genot?

Oud en Nieuw

Wereldwijd wordt de overgang van 31 december naar 1 januari gevierd als Oud en Nieuw. Natuurlijk zijn er ook volkeren en culturen die de nieuwjaarsdag op een andere dag vieren zoals het Chinese Nieuwe jaar. In verreweg de meeste gevallen hoort bij het vieren van Oud en Nieuw vuurwerk. Dat varieert van siervuurwerk tot knalvuurwerk. De keuze hiervoor is afhankelijk van een aantal factoren: wordt vuurwerk in het Westen gezien als iets feestelijks en gekocht omdat men het leuk vindt, in veel andere landen heeft vuurwerk ook nog een betekenis. Knalvuurwerk is bijvoorbeeld een must als het gaat om het wegjagen van boze geesten en het nieuwe jaar fris en beschermd in te kunnen gaan. Hierdoor wordt knalvuurwerk nogal eens gezien als geluk brengend.

Vuurwerk in Nederland

In steeds meer landen wordt gekozen voor het afsteken van vuurwerk op een vooraf bepaalde plaats. In veel gevallen zorgt de gemeente dan voor een (spectaculaire) vuurwerkshow waar iedereen van kan genieten. Een goed voorbeeld hiervan is de alom bekende vuurwerkshow van Sydney. Maar ook in andere landen en grote steden is het heel normaal dat je niet zomaar vuurwerk kunt kopen, maar het moet doen met het vuurwerk dat centraal afgestoken wordt.

Nederland daarentegen kent een lange traditie van het zelf kopen en afsteken van vuurwerk. Dat dit gepaard gaat met veel ellende moge duidelijk geworden zijn de afgelopen dagen. Van containers en opgeblazen brievenbussen tot een dodelijke brand nadat een bankstel dat in de hal van een flat geplaatst was in brand is gevlogen. Om nog maar niet te spreken van alle vuurwerkslachtoffers en dieren die door de angst ziek zijn geworden of zelfs het leven hebben gelaten.

Dan rijst bij velen weer de vraag: is vuurwerk een last of een genot? Zelf kom ik van oorsprong van het platte land in Duitsland. Als kind wist ik niet beter dan dat vuurwerk gewoon was om van te genieten, maar niet om zelf af te schieten. Tot mijn grote vreugde bleek na onze emigratie naar Nederland in 1989 dat het hier heel gewoon was om zelf vuurwerk te kopen en af te schieten.

Toendertijd woonden wij in Scheveningen en met Oud en Nieuw gingen wij steevast naar de vreugdevuren kijken en genoten wij van iedereen die vuurwerk afschoot. Inderdaad: wij kochten zelf niets. Helaas ben ik ook met de keerzijde van vuurwerk in aanraking gekomen toen een paar jongens van 14 en 16 jaar met opzet vuurwerk mijn kant op gooiden. Ik ontsnapte ternauwernood aan de vuurpijl die richting mijn haar vloog (ik had nogal lang en los haar, waar een vuurpijl zo in had kunnen blijven hangen). En toen was daar ineens de angst voor vuurwerk. Ik kon niet meer genieten, zoals ik dat voorheen deed. De vuurwerkshow in juli en augustus in Scheveningen vond ik geweldig, maar daar was ik op afstand en wist ik dat mij in principe niets kon overkomen. Na de eerdere ervaring is vuurwerk nooit meer hetzelfde geweest voor mij.

Vuurwerk in Suriname

Vanuit Nederland ben ik op een gegeven naar Suriname geëmigreerd. Daar is vuurwerk een must en ook al hebben de mensen voor alledaagse dingen weinig geld, vuurwerk moet hoe dan ook afgeschoten worden. En dan met name knallers. De controle ontbreekt, waardoor illegaal vuurwerk met containers ingevoerd kan worden. Als de klok 12:00 uur slaat kun je er zeker van zijn dat je elkaar niet meer verstaat (zeker in de hoofdstad niet) door alle knallen, zeker niet als je gewoon tegenover elkaar zit.

Omdat er zoveel en door iedereen afgeschoten wordt gebeurd het eigenlijk jaarlijks dat de lucht dichtzit met rook. Dat astma en rook geen goede combinatie zijn moge duidelijk zijn. Helaas moesten mijn kinderen geregeld met Oud en Nieuw met een masker zitten om zo min mogelijk lucht in te hoeven ademen die vergaan was van rook. Combineer dit ook nog eens met illegaal vuurwerk dat veel weg had van bommen en je kunt je misschien voorstellen dat Oud en Nieuw vooral een last is.

Vuurwerk een last of een genot

Als je het aan de jongeren vraagt zullen zij aangeven dat vuurwerk een genot is. Een paar dagen per jaar mogen zij schieten met vuurwerk en kunnen zij kattenkwaad uithalen. Natuurlijk mag laatstgenoemde niet en dat dit fataal af kan lopen is dit jaar meer dan duidelijk geworden, maar voor de meeste jongeren geldt dat vuurwerk een genot is. Het zijn natuurlijk niet alleen de jongeren die graag vuurwerk afsteken, vaak zijn de ouders van deze jongeren net zo gek op vuurwerk, al zullen die een stuk verantwoordelijker omgaan met vuurwerk.

Mensen die vuurwerk als een last zien, zijn vaak mensen die zelf nare ervaringen hebben met vuurwerk. Mensen die het gevaar van vuurwerk zien, een huisdier hebben dat bang is voor vuurwerk of het gewoon verspilling vinden. Toch lijkt er langzaam maar zeker een omslag te komen en worden mensen zich steeds meer bewust van de gevaren van vuurwerk.

Is het alle ellende echt waard? Waarom verandert Nederland tijdens Oud en Nieuw in een slagveld en zijn gemeentes trots dat er dit jaar voor slechts 15 miljoen schade aan is gericht tijdens de nieuwjaarsnacht? Wordt het niet tijd om andere landen te volgen en centrale vuurwerkshows te organiseren om zo de veiligheid van mens en dier te garanderen? Of blijven we vasthouden aan een Nederlandse traditie die net als Sinterklaas nu in het gedrang lijkt te komen?